Japanse lantaarnklok
Uurwerk met dubbele foliot voor dag- en nachturen.
Slagwerk met sluitschijf. Slaat de hele uren voluit op een bel.
Roterende wijzerplaat.
Historisch interessante tekst in het oud-Japans.
Datering 1e kwart 18e eeuw.
Japanse lantaarnklok met zwart geëmailleerde wijzerplaat.
Japanners kwamen al vroeg in contact met Europese klokken. De Hollanders namen die namelijk mee naar Deshima, waar zij sinds 1641 een handelspost hadden.
Aldus werden Europese klokken naar Japan geëxporteerd en tijdens de jaarlijkse hofreis naar Edo, aan de Shogun geschonken teneinde hem gunstig te stemmen.
De Japanners kopieerden echter de uurwerken en voegden hun eigen inbreng toe. Zo heeft deze Japanse lantaarnklok geen draaiende uurwijzer, maar een wijzerplaat die roteert. De uurwijzer is dus op de kast gefixeerd.
In het oude Japan hielden de Japanners er echter een eigen tijdmeting op na. De lengte van de uren varieert. De Japanners verdeelden hun etmaal in 6 dag-uren en 6 nacht-uren (toki).
Al naar gelang het seizoen duurden de 6 nachtelijke uren kort als het zomer is, en juist lang als het winter was.
Om dagelijks te kunnen wisselen van nacht-uren naar dag-uren, is dit uurwerk voorzien van twee foliots. ’s Ochtends en ’s avonds om zes uur, zorgt een nok op de sluitschijf ervoor dat er van foliot wordt gewisseld. De foliot die voor de korte nachtelijke uren heeft gezorgd (kleine foliot), wordt in de ochtend dan afgelost door de grote foliot die de lange dag-uren voor zijn rekening neemt.
Omdat de seizoenen slechts langzaam wisselen en van zomer naar winter de nachtelijke uren steeds langer gaan duren, kunnen dat de gewichtjes aan de foliot worden verplaatst. Naar buiten toe verplaatsen betekent dat de foliot langzamer gaat bewegen en de gewichtjes naar binnen verplaatsen zal de foliot dus sneller doen bewegen. Op deze wijze bleef een Japanner dus, ondanks de in lengte variërende uren, volledig bij de tijd!
Wat deze klok extra bijzonder maakt is dat op de binnenzijde van de rechter deur in zilver een inscriptie is aangebracht met een tekst in het oud-Japans. Voor zover deze is te vertalen staat er te lezen: Gemaakt voor/door een Enchizen no Kami op 11 mei 1720. “Enchizen no Kami” betekent in het oud-Japans: Heerser of Gouverneur.
De ijzeren kast is ingelegd met zilver en messing. Dit is een techniek waar de Japanners meester in waren. Drie van de vier originele gewichten zijn aanwezig.
Afmetingen: Hoog breed diep